Omgaan met dyslexie. Sociale en emotionele aspecten.
Jan Hindrik Loonstra en Tom Braams (redactie)
Garant Uitgevers nv – ISBN: 9789044125863
‘Weet je eigenlijk wel wat dyslexie met je doet?’, zo vroeg een geëmotioneerde studente aan Jan Hindrik Loonstra tijdens een college over dyslexie. Indringend vertelde zij hoe dyslexie van invloed was op haar leven op school, thuis en ook nu tijdens haar studie. Ze schetste het onbegrip van de sociale omgeving, haar schaamte en frustraties en de voortdurende hulp van haar moeder. Medestudenten luisterden geboeid naar sociale en emotionele aspecten van dyslexie. Haar ‘college’ vormde het startpunt van het in 1999 verschenen boek ‘Omgaan met dyslexie: sociale en emotionele aspecten’. In het boek kwamen twee totaal verschillende wegen samen: de ervaring van de dagelijkse realiteit van begeleiding en docentschap ging een verbintenis aan met de psychotherapeutische kijk op sociale en emotionele problemen.
Leesproblemen kunnen een bron zijn van onzekerheid, frustratie en gevoelens van minderwaardigheid. Wanneer de leerproblematiek niet tijdig wordt onderkend, kan het kind afweermechanismen ontwikkelen, die niet zelden verkeerd worden uitgelegd door de leer- en leefomgeving: ‘Hij is lui, toont weinig inzet…’ Afweermechanismen kunnen door de leerling worden ’gebruikt’ bij passieve gevoelens van onbehagen, bijvoorbeeld als leerdoelen niet worden gehaald vanwege het dyslexieprobleem. We kunnen dan denken aan concentratieproblemen, ‘machogedrag’, het terugtrekken in eigen schulp of het als het ware ontkennen van de problematiek.
Tom Braams bespreekt in (in het zesde hoofdstuk van "Omgaan met dyslexie") de problemen waar volwassenen met dyslexie vaak mee te maken hebben. Hoewel veel volwassen dyslectici een behoorlijke ontwikkeling hebben doorgemaakt wat betreft lezen en schrijven, is er vaak sprake van ‘restproblemen’: het lezen en spellen is eigenlijk nooit volledig geautomatiseerd. Welke gevolgen heeft dit voor bijvoorbeeld de werksituatie? Naast de (primaire) lees- en schrijfproblemen zijn er (secondaire) problemen met plannen, concentreren en onthouden van opdrachten en taken. Ook komen de emotionele kanten van dyslexie bij volwassenen aan de orde. De auteurs geven tips en adviezen om effectiever te kunnen werken en spanningen en andere negatieve emoties te kunnen verminderen.
Het laatste woord in dit boek is aan een ervaringsdeskundige. Dirk Vollenhoven heeft dyslexie. De auteur beschrijft in hoofdstuk 7 eigen ervaringen met dyslexie, bijvoorbeeld als blijkt dat zijn twee dochters ook dyslexie hebben. Als belangrijkste boodschap geeft de auteur zijn lezers mee: ‘Erkenning is essentieel zodat je weet wat je hebt te accepteren. Dan zal dyslexie in veel gevallen beperkt blijven tot wat het is: een hinderlijk, hardnekkig maar klein gebrek.’ Dirk heeft in zijn hoofdstuk voor meerdere invalshoeken gekozen: persoonlijk, kinderen en familie, de zoektocht naar de aard van (zijn) dyslexie, eigen ontwikkeling, ondersteuning en geeft tenslotte een vooruitzicht op basis van de huidige ontwikkelingen. ‘Wat zijn de vooruitzichten voor mijn kinderen en kleinkinderen?’
